Nội Dung
Ngành hàng không toàn cầu đang phải đối diện với thách thức lớn nhất từ trước đến nay: làm thế nào để vừa duy trì tăng trưởng vận tải, vừa giảm thiểu tối đa lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Nhật Bản – một quốc gia vốn nổi tiếng với sự nghiêm khắc trong bảo vệ môi trường và hiệu quả năng lượng – đã đặt ra mục tiêu “Carbon Neutral 2050”, trong đó hàng không là một mảnh ghép quan trọng.
Vậy ngành hàng không Nhật Bản đang làm gì để tiến gần hơn đến mục tiêu đầy tham vọng này? Hãy cùng tìm hiểu bốn hướng đi chính: nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), cải tiến động cơ, tối ưu đường bay và cam kết giảm phát thải.
Trong các giải pháp hiện tại, SAF (Sustainable Aviation Fuel) được xem là “cứu tinh” để giảm nhanh lượng khí thải CO₂. Theo ước tính, việc sử dụng SAF có thể giảm tới 80% khí thải so với nhiên liệu truyền thống.
Nhật Bản đã triển khai nhiều dự án hợp tác giữa các hãng bay (ANA, Japan Airlines) và các tập đoàn năng lượng trong nước nhằm phát triển và sản xuất SAF. Một trong những hướng đi nổi bật là sử dụng nguyên liệu tái chế như dầu ăn thải, mỡ động vật, thậm chí cả rác thải nhựa. Năm 2023, ANA đã thực hiện chuyến bay thương mại đầu tiên sử dụng SAF sản xuất tại Nhật – một cột mốc cho thấy quyết tâm tự chủ nguồn cung, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu.
Chính phủ Nhật cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, 10% nhiên liệu sử dụng trong các chuyến bay quốc tế sẽ là SAF. Dù con số này còn khá khiêm tốn, nhưng đây được coi là bước đệm quan trọng để ngành hàng không tiến xa hơn trong hành trình giảm phát thải.
Song song với nhiên liệu, cải tiến động cơ và công nghệ máy bay cũng là một trụ cột chiến lược. Các hãng bay Nhật Bản đang tích cực nâng cấp đội bay, thay thế dần các dòng máy bay cũ tiêu tốn nhiên liệu bằng những thế hệ mới như Boeing 787 Dreamliner và Airbus A350.
Các dòng máy bay này được trang bị động cơ tiên tiến, khung thân nhẹ hơn nhờ vật liệu composite, giúp giảm 20–25% lượng nhiên liệu tiêu thụ. Ngoài ra, Nhật Bản cũng đang tham gia các chương trình nghiên cứu quốc tế về động cơ hybrid-electric và hydrogen fuel-cell – công nghệ hứa hẹn tạo nên bước ngoặt cho ngành hàng không sau năm 2035.
Một điểm thú vị là các hãng bay Nhật còn thử nghiệm sơn phủ giảm lực cản không khí, hay áp dụng cảm biến thông minh để theo dõi tình trạng động cơ theo thời gian thực, từ đó tối ưu hoạt động bảo trì và tiết kiệm nhiên liệu.
Một trong những yếu tố ít người để ý nhưng lại cực kỳ quan trọng trong việc giảm phát thải chính là đường bay tối ưu. Nhật Bản đã triển khai hệ thống định vị vệ tinh Quasi-Zenith Satellite System (QZSS), giúp máy bay xác định vị trí chính xác hơn, tránh bay vòng, giảm thời gian cất hạ cánh và tiêu thụ ít nhiên liệu hơn.
Ví dụ, trên các tuyến bay đông đúc như Tokyo – Osaka hay Tokyo – Sapporo, việc áp dụng công nghệ dẫn đường vệ tinh có thể rút ngắn mỗi chuyến bay vài phút. Nghe có vẻ nhỏ, nhưng với hàng ngàn chuyến bay mỗi ngày, tổng lượng CO₂ tiết kiệm được là rất lớn.
Không chỉ trong nước, Nhật Bản còn hợp tác với ICAO và các quốc gia châu Á khác để xây dựng hệ thống đường bay khu vực hiệu quả hơn, tránh chồng chéo và giảm thiểu lãng phí nhiên liệu.
Để hiện thực hóa mục tiêu Carbon Neutral 2050, Nhật Bản đã xây dựng lộ trình rõ ràng cho ngành hàng không:
2025–2030: mở rộng thử nghiệm SAF, áp dụng rộng rãi máy bay tiết kiệm nhiên liệu, tăng cường tối ưu hóa hoạt động mặt đất.
2030–2040: mở rộng sản xuất SAF trong nước, nghiên cứu thử nghiệm máy bay hydrogen và hybrid.
2040–2050: chuyển đổi phần lớn đội bay sang thế hệ mới, đảm bảo 100% trung hòa carbon thông qua kết hợp SAF, công nghệ mới và cơ chế bù trừ carbon (carbon offset).
Đặc biệt, các hãng bay lớn của Nhật như ANA và JAL đã công bố cam kết Net Zero 2050, đồng thời công khai báo cáo minh bạch về tiến độ cắt giảm khí thải hàng năm.
Ngành hàng không Nhật Bản đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc theo đuổi mục tiêu Carbon Neutral 2050. Dù còn nhiều thách thức như chi phí sản xuất SAF, tốc độ đổi mới công nghệ hay nhu cầu vận tải ngày càng tăng, nhưng với cách tiếp cận đồng bộ từ nhiên liệu, động cơ, công nghệ vệ tinh đến cam kết chính sách, Nhật Bản đang dần định hình một mô hình phát triển hàng không bền vững – vừa đáp ứng nhu cầu kết nối toàn cầu, vừa bảo vệ hành tinh xanh.
Xem thêm: