Kinh Tế Nhật Bản Đối Mặt Nhiều Khó Khăn Trong Bối Cảnh Toàn Cầu Đang Biến Động

Nền kinh tế Nhật Bản, một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới, đang đứng trước những thách thức không nhỏ trong năm 2025. Với tỷ lệ nợ công so với GDP cao ngất ngưởng, sự suy giảm kinh tế trong quý đầu năm, cùng áp lực ngày càng tăng từ các chính sách thương mại của Mỹ, quốc gia mặt trời mọc đang đối diện với tương lai kinh tế đầy bất ổn.

Sự Suy Giảm Kinh Tế Trong Quý Đầu Năm 2025

Theo dữ liệu mới nhất từ Văn phòng Nội các Nhật Bản, GDP thực tế của nước này đã giảm 0,2% so với quý trước, tương đương mức giảm 0,7% trên cơ sở hằng năm. Đây là lần co hẹp kinh tế đầu tiên trong vòng một năm qua, vượt xa dự báo tiêu cực của các nhà kinh tế, vốn chỉ kỳ vọng mức giảm từ 0,1% đến 0,3%.

Nguyên nhân chính của sự suy giảm là do nhu cầu tiêu dùng trong nước đình trệ và xuất khẩu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tiêu dùng cá nhân – vốn chiếm hơn một nửa tổng sản lượng kinh tế Nhật Bản – gần như không tăng trưởng, trái ngược với kỳ vọng tăng 0,1% từ thị trường.

Xuất khẩu, một trong những động lực kinh tế chủ lực của Nhật Bản, cũng giảm 0,6% so với quý trước, kéo GDP giảm 0,8 điểm phần trăm. Đáng chú ý, xuất khẩu sang Mỹ – thị trường lớn nhất của Nhật – giảm 1,8% trong tháng 4/2025, chủ yếu do nhu cầu các mặt hàng như ô tô, thép và tàu thuyền giảm mạnh.

Áp Lực Từ Thuế Quan và Chính Sách Thương Mại Của Mỹ

Sự sụt giảm trong xuất khẩu diễn ra ngay cả trước khi các chính sách thuế quan mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức có hiệu lực. Điều này làm dấy lên lo ngại về những khó khăn kinh tế sâu rộng hơn trong tương lai gần.

Chính quyền Mỹ đã đề xuất nhiều biện pháp thuế quan nhằm bảo vệ ngành công nghiệp trong nước, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Nhật Bản. Ngành công nghiệp ô tô và thép của Nhật vốn đã phải chịu nhiều áp lực cạnh tranh toàn cầu, giờ đây lại đối mặt thêm rào cản thuế quan từ thị trường Mỹ.

Tỷ Lệ Nợ Công Cao – Gánh Nặng Lớn Cho Tương Lai Kinh Tế

Một trong những điểm yếu căn bản của nền kinh tế Nhật Bản là tỷ lệ nợ công so với GDP cực kỳ cao, hiện đứng ở mức trên 250%. Điều này tạo ra gánh nặng tài chính lớn và hạn chế khả năng chính phủ Nhật Bản có thể thực hiện các chính sách kích thích kinh tế khi cần thiết.

Nợ công cao khiến ngân sách quốc gia phải dành phần lớn cho chi phí trả nợ, khiến nguồn lực cho đầu tư phát triển, an sinh xã hội và các chương trình hỗ trợ giảm thiểu tác động từ các biến động kinh tế bị hạn chế.

Một Số Điểm Sáng Trong Bức Tranh Kinh Tế

Mặc dù nền kinh tế Nhật Bản đang chịu nhiều áp lực, vẫn có một số dấu hiệu tích cực. Chi tiêu vốn trong quý đầu năm 2025 tăng 1,4%, vượt kỳ vọng của các nhà phân tích và đóng góp 0,7 điểm phần trăm vào GDP.

Bên cạnh đó, tăng trưởng GDP hàng năm đạt 1,7%, cao nhất kể từ quý I/2023, cho thấy nền kinh tế vẫn có khả năng phục hồi nếu các điều kiện bên ngoài cải thiện.

Tuy nhiên, những tín hiệu tích cực này vẫn chưa đủ mạnh để xóa đi những lo ngại về xu hướng suy yếu chung, đặc biệt là trong bối cảnh lạm phát và chi phí sinh hoạt tiếp tục tăng cao, gây áp lực lớn lên người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Những Thách Thức Về Lạm Phát và Chi Phí Sinh Hoạt

Lạm phát kéo dài và tăng giá các mặt hàng thiết yếu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức mua của người dân Nhật Bản. Trong khi đó, thu nhập thực tế của người lao động không tăng tương xứng, khiến cho việc duy trì tiêu dùng cá nhân trở nên khó khăn hơn.

Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến nền kinh tế nội địa mà còn tạo ra vòng xoáy tiêu cực khi nhu cầu giảm dẫn đến sản xuất giảm và làm suy yếu thêm xuất khẩu.

Tương Lai Kinh Tế Nhật Bản – Cần Chiến Lược Linh Hoạt

Để vượt qua khó khăn, các chuyên gia kinh tế cho rằng Nhật Bản cần nhanh chóng thích ứng với những thay đổi trong môi trường kinh tế toàn cầu. Chính phủ Nhật Bản cần phối hợp các chính sách tài chính và tiền tệ một cách linh hoạt, đồng thời tăng cường cải cách cơ cấu để nâng cao năng suất lao động và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

Đặc biệt, việc thúc đẩy các ngành công nghiệp công nghệ cao, năng lượng sạch và đổi mới sáng tạo có thể giúp Nhật Bản mở rộng thị trường xuất khẩu mới và giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.

Kết Luận

Nền kinh tế Nhật Bản đang trải qua giai đoạn đầy thách thức với sự suy giảm GDP, áp lực từ thuế quan Mỹ và gánh nặng nợ công. Mặc dù vẫn còn những điểm sáng, như tăng trưởng chi tiêu vốn và GDP hàng năm tích cực, song triển vọng kinh tế vẫn được đánh giá là đầy bất ổn và đòi hỏi các chính sách hiệu quả và sự chuẩn bị kỹ lưỡng.

Việc cân bằng giữa ổn định tài chính và thúc đẩy tăng trưởng bền vững sẽ là bài toán khó mà Nhật Bản cần giải quyết để giữ vững vị thế nền kinh tế lớn thứ tư thế giới trong bối cảnh biến động kinh tế toàn cầu.

Xem thêm: